Hieronder geven we een overzicht van de kennisproducten die de afgelopen tijd op inclusievooriedereen.nl zijn verschenen, hetzij in de Bibliotheek, hetzij bij Instrumenten of Praktijkkennis. Een deel daarvan is ook opgenomen in de Nieuwsbrief die maandelijks verschijnt.
Van elke aanwinst zijn achtereenvolgens weergegeven: herkomst, titel en korte beschrijving en onderwerp(en).
Inclusie in de toekomst
In het nummer van NTz van maart 2025 (een jubileumnummer vanwege het 50-jarig bestaan van het tijdschrift) zijn twee artikelen opgenomen over de toekomst van inclusie van mensen met een beperking: van Sofie Sergeant (De toekomst van zorg en ondersteuning) en van Martin Schuurman, die op dit artikel reageerde (Echte inclusie is als ademhalen).
Download de twee artikelenWonen
Werken
Leren
Vervoer
Vrije tijd
Ervaringsdeskundigheid
Op papier arbeidsvermogen, in de praktijk geen reële kans op werk
In 2013 is de banenafspraak tot stand gekomen: tot en met 2026 zouden 125.000 extra banen worden gecreëerd voor mensen met een arbeidsbeperking. Deze afspraak tussen kabinet en sociale partners heeft tot doel om een meer inclusieve arbeidsmarkt te realiseren. Mensen die tot de doelgroep van de banenafspraak behoren, zijn opgenomen in het doelgroepregister van het UWV. Op basis van een analyse van CBS-data constateerde de Nederlandse Arbeidsinspectie in 2021 dat ongeveer een derde van het doelgroepregister in drie jaar tijd in het geheel niet gewerkt had. Die analyse was aanleiding om verdiepend onderzoek te doen, met als centrale onderzoeksvraag: welke factoren verklaren dat een (substantieel) deel van de doelgroep van de banenafspraak niet aan het werk komt en wat is ervoor nodig om deze mensen wel aan het werk te helpen?
Download deze publicatie Download de Infographic die hierbij hoortWerken
Hoe werken gemeenten zonder Lokale Inclusie Agenda aan de inclusie van mensen met een beperking?
Mensen met een beperking hebben volgens het VN-verdrag Handicap recht op gelijke deelname aan de samenleving. Sinds 2016 moeten gemeenten een Lokale Inclusie Agenda opstellen. Veel gemeenten hebben nog geen beleidsplan. Maar geen Lokale Inclusie Agenda (LIA) betekent niet per se dat er niets aan inclusie wordt gedaan. Daarom de vraag: wat doen de gemeenten zonder LIA aan inclusie? Movisie en de VNG onderzochten dit in opdracht van het ministerie van VWS.
Download deze publicatieWonen
Vervoer
Vrije tijd
In the pursuit of social inclusion
In dit proefschrift wordt de vraag beantwoord hoe sociaal werkers de sociale inclusie van volwassenen met een lichte verstandelijke beperking kunnen bevorderen. Sociale inclusie wordt beschouwd als een funderend principe voor mensenrechten. Het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap vormde de aanleiding van deze studie. Om beter te begrijpen hoe sociaal werkers sociale inclusie kunnen bevorderen, is inzicht nodig in de condities die daartoe bevorderlijk zijn. Dit omvat competenties van sociaal werkers, de dynamiek in het sociaal werk om sociale inclusie na te streven en generatieve praktijken die het werk van sociaal werkers beïnvloeden. Het proefschrift is Engelstalig, met een uitgebreide Nederlandse samenvatting.
Download deze publicatie.Wonen
Werken
Leren
Vervoer
Vrije tijd
Ervaringsdeskundigheid
De ongewone reisgids
Ondanks goede bedoelingen vallen steeds meer jonge mensen buiten de boot. Ze raken door allerlei omstandigheden verwijderd van de samenleving of leven in onveilige situaties thuis, in hun buurt, op straat, op school of in instellingen. ‘De ongewone reisgids’ wil dat kinderen en jongeren opgroeien in een omgeving waarin ze gelijkwaardige kansen hebben op een gewoon leven, net als de meeste leeftijdsgenoten. Als professional en ondersteuner ga je tijdelijk mee op de reis die (jonge) mensen maken. In deze gids draait alles om de kracht van het gewone, over kansen en kwaliteiten, zonder problemen te bagatelliseren. De gids nodigt je uit om met jonge mensen en hun opvoeders te ontdekken wat het leven weer zin en plezier geeft.
Lees verderWonen
Werken
Leren
Vervoer
Vrije tijd
Ervaringsdeskundigheid
Ervaringsdeskundigheid binnen cliëntondersteuning
De inzet van ervaringsdeskundigheid binnen cliëntondersteuning in gemeenten is niet alleen van grote waarde voor de betreffende inwoner, maar ook voor de betrokken organisaties en gemeenten zelf. Maar hoe zet je ervaringsdeskundigheid goed in en hoe positioneer je deze rol binnen de organisatie? In het Movisie webinar ‘Ervaringsdeskundigheid binnen cliëntondersteuning’ werd een aantal kernelementen uit de praktijk genoemd.
Lees verderErvaringsdeskundigheid
Werken bij TivoliVredenburg
In muziekcentrum TivoliVredenburg in Utrecht komen alle muziekgenres onder één dak bij elkaar. Er werken ook jongeren en volwassenen met een licht tot matig verstandelijke beperking. Zij werken voornamelijk samen met de medewerkers van het muziekcentrum en worden, op afstand, gecoacht door begeleiders van zorgorganisatie Amerpoort.
Lees verderWerken
Werken bij Albert Heijn met een jobcoach
In dit interview vertelt Herbert hoe het is om te werken bij Albert Heijn als je een beperking hebt. Zijn jobcoach Karin speelt een belangrijke rol in zijn werkplezier en ontwikkeling. Ze ondersteunt hem bij praktische zaken zoals loonheffingen en verlofaanvragen, maar ook bij zijn persoonlijke groei.
Lees het gehele interviewWerken
Het Butterfly Effect
Butterfly Effect is een organisatie die samen met zorgorganisaties, woningcorporaties en gemeenten aan zorgzame gemeenschappen bouwt waar mensen met en zonder zorgvraag samen het dagelijks leven vormgeven. Dat doet men door de werving, selectie en coaching van zogenoemde buurtverbinders. Dat zijn mensen die op terreinen van zorginstellingen komen wonen en hun talenten inzetten bij het versterken van sociale cohesie in de buurt.
Lees verderWonen
Uitleg bij de Handreiking Provincies, gemeenten en het VN-verdrag handicap
In 2022 publiceerde het College voor de Rechten van de Mens de 'Handreiking provincies en gemeenten bij het maken en uitvoeren van beleid en regelgeving VN-verdrag handicap'. De reden was dat provincies en gemeenten een belangrijke taak hebben in het toegankelijker en inclusiever maken van Nederland. Wanneer bestuurders en ambtenaren nieuwe regels of beleid maken, of bezig zijn met de uitvoering van bestaande regels en beleid, moeten zij het VN-verdrag handicap daarbij volgen. Dat is verplicht. Om hen te helpen om dit goed te doen, heeft het College toen de handreiking Provincies, gemeenten en het VN-verdrag handicap gemaakt. Aan die handreiking uit 2022 is nu, in 2025, een uitleg toegevoegd.
Download deze publicatie Download de publicatie uit 2022Wonen
Werken
Leren
Vervoer
Vrije tijd
Samenwerking ervaringsdeskundigen en ambtenaren bij VN-verdrag Handicap
Gemeenten hebben een belangrijke rol in de uitwerking van het VN-verdrag Handicap. Het verdrag eist dat mensen met een beperking bij deze uitwerking worden betrokken. In de praktijk lukt dit echter lang niet overal. Waar ligt dit aan? En hoe kan het wel? Op basis van interviews met ambtenaren en ervaringsdeskundigen deelt Movisie zes inzichten.
Lees verderWonen
Werken
Vervoer
Vrije tijd
Ervaringsdeskundigheid
Competentieprofiel ervaringsdeskundige met verstandelijke beperking
In het verlengde van de toenemende inbreng van ervaringsdeskundigen in zorg en onderzoek, is ook aandacht geschonken aan de vraag over welke competenties een ervaringsdeskundige moet beschikken. In 2022 werd door het ministerie van VWS, belangenorganisatie LFB en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland het ‘Competentieprofiel Ervaringsdeskundige VB’ uitgebracht.
Download deze publicatieErvaringsdeskundigheid
Waardeverschuiving is voorwaarde voor inclusie en waardevol werk voor iedereen
Kunnen we, in plaats van te spreken over wie wel en niet mee kan doen, niet beter een arbeidsmarkt creëren waarin iedereen gewoon als werknemer wordt gezien? Dit vraagt om een andere manier van denken, waarbij niet het probleem maar de mogelijkheden centraal staan. En niet de zorg en bescherming, maar activering en eigen regie. En waarin iedereen een volwaardige plek in de samenleving krijgt. Pas wanneer we dit waardeperspectief verschuiven, wordt echte inclusie mogelijk. Deze verandering in perspectief en de vertaling ervan naar de praktijk zijn duidelijk zichtbaar in de aanpak van Baankans! en BridgeWorks, twee organisaties die hierover vertelden tijdens de Transitiearena Waardevol Werk op 22 januari 2025.
Lees verderWerken
Nieuw sociaal contact. Over de noodzaak van het herstellen van verbindingen
Op 19 februari 2025 hield Jean Pierre Wilken zijn afscheidscollege als lector van het Kenniscentrum Sociale Innovatie van de Hogeschool Utrecht. Hij betoogt dat we naast oorlogen en de klimaatcrisis ook een sociale crisis hebben, wat zichtbaar wordt in bijvoorbeeld polarisatie, intolerantie, de invloed van zogenaamde sociale media en eenzaamheid. Hij constateert dat we lijden aan een gebrek aan verbinding en dat het hoog tijd wordt te erkennen dat we sociale wezens zijn die deel uitmaken van een groot ecosysteem. We zijn van elkaar afhankelijk en daarom is het van belang om ons sociaal bewustzijn wakker te schudden en onze sociale waarden te herijken. Hij gaat in op een aantal van deze waarden zoals gelijkwaardigheid, wederkerigheid en sociale rechtvaardigheid. Het zijn waarden die verbonden zijn met sociale inclusie.
Download deze publicatieWonen
Werken
Leren
Vervoer
Vrije tijd
This Abled City. Samen werken aan een toegankelijke en inclusieve stad met mensen met een handicap
Rijksuniversiteit Groningen heeft samen met cliënten van 's Heeren Loo een project uitgevoerd. In dit project hebben ze een app ontwikkeld om de toegankelijkheid in de binnenstad van Groningen in kaart te brengen. Als aanvulling op dit project hebben zij het boek 'This Abled City. Samenwerken voor een toegankelijke en inclusieve stad met mensen met een handicap' gepubliceerd. Het doel van het boek is om een concreet voorbeeld te geven van een toegankelijkheids- en inclusieproject waarin mensen met een beperking als co-onderzoekers betrokken zijn.
Download deze publicatie Ga naar de website van This Abled CityWonen
Vervoer
Vrije tijd
Ervaringsdeskundigheid
Ervaringsdeskundigheid: het succes van zorgorganisatie Cordaan
Ervaringsdeskundigheid is binnen zorgorganisatie Cordaan erg belangrijk bij de ondersteuning die de organisatie biedt aan hun cliënten. Zo hebben ze Team Herstel opgericht, een team van ervaringsdeskundigen uit de ggz dat helpt bij de ondersteuning van cliënten en het organiseren van ervaringsdeskundigheid binnen Cordaan.
Lees verderErvaringsdeskundigheid
Verbetering Participatiewet hard nodig
De Participatiewet pakt onbedoeld slecht uit voor mensen met een beperking en dat wordt inmiddels breed erkend. Opnieuw vraagt Ieder(in) - naar aanleiding van een vergadering van de vaste Kamercommissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid - aandacht hiervoor. Zij noemt drie knelpunten die alleen maar urgenter zijn geworden: 1. Werken loont niet voor mensen met een medische urenbeperking. 2. De Participatiewet belemmert het opbouwen van een zelfstandige toekomst. 3. Inkomensondersteuning en kwaliteit begeleiding verschillen per gemeenten.
Download deze briefWerken
Digitale toegankelijkheid is onvoldoende
Voor miljoenen mensen met een verstandelijke of fysieke beperking, visuele en/of auditieve beperking, psychische kwetsbaarheid, laaggeletterden en ouderen is een structureel toegankelijke en begrijpelijke (digitale) samenleving noodzakelijk. Immers dát bepaalt hun zelfstandige deelname aan de samenleving. De Vaste Kamercommissie voor Digitale Zaken sprak hierover op 23 januari 2025. Zowel het GebruikersNetwerk Digitale Inclusie - een samenwerkingsverband onder aanvoering van Ieder(in) - als het College voor de Rechten van de Mens stuurden voorafgaand aan dit debat een brief naar de commissie.
Download de brief van het GebruikersNetwerk Digitale Inclusie Download de brief van het College voor de Rechten van de MensLeren
Vrije tijd
Ervaringskennis en -deskundigheid: een brug naar de leefwereld
Betrek ervaringsdeskundigen en maak gebruik van ervaringskennis om echt impact te maken. Ervaringsdeskundigen hebben specifieke en doorleefde kennis en ervaring vanuit de leefwereld. Door hen te betrekken bij het opstellen en monitoren van beleid sluit je aan bij de mensen om wie het gaat. Maar wat is ervaringskennis en -deskundigheid precies? En hoe kan je hiermee aan de slag? Onderzoeksinstituut Movisie schreef hier een artikel over.
Lees verderErvaringsdeskundigheid
Werken met een visuele beperking
Mensen met een visuele beperking staan vaak voor aanzienlijke uitdagingen op de arbeidsmarkt. Terwijl sommigen met een visuele beperking afhankelijk zijn van een bijstandsuitkering, worden anderen burgemeester van Leiderdorp of Waalre. Dit contrast roept de vraag op: waarom lukt het de meerderheid niet om aan het werk te komen of te blijven? In Medisch Contact verscheen een interessant artikel hierover. Het schetst een beeld van de kansen en belemmeringen die mensen met een visuele beperking ervaren en pleit voor een interdisciplinaire aanpak.
Download deze publicatieWerken
Datingsites en -bureaus voor mensen met een beperking
Het Kennisplein Gehandicaptensector heeft een mooi overzicht gemaakt van datingsites en datingbureaus voor mensen met een beperking. Bij elk worden een korte beschrijving en een link gegeven van de site of het bureau.
Lees verderVrije tijd
Ondersteuning bij toegankelijk bouwen
Nederland heeft een groot tekort aan toegankelijke woningen voor mensen met een beperking of chronische ziekte (zo’n 2,5 miljoen inwoners). Op donderdag 6 februari 2025 lanceerden Ieder(in) en Cliëntenbelang Amsterdam op de BouwBeurs de 'Leidraad Toegankelijk Bouwen'. Dit online stappenplan helpt woningcorporaties, architecten, gemeenten en andere partijen in de bouwketen bij het bouwen van woningen die geschikt zijn voor iedereen.
Lees verderWonen
Welke gemeenten hebben een Lokale Inclusie Agenda?
Het VN-verdrag Handicap stelt eisen aan de gemeenten. Deze zijn verplicht om een Lokale Inclusie Agenda (LIA) op te stellen.Hierin geven zij aan hoe zij hoe zij de samenleving toegankelijker gaan maken. Want nieuw beleid moet aansluiten bij het VN-verdrag. En al bestaande voorzieningen in een gemeente moeten geleidelijk verbeterd worden. Er is nu een interactieve geografische kaart die laat zien welke gemeenten een Lokale Inclusie Agenda hebben, welke gemeenten deze in ontwikkeling hebben en waar een Lokale Inclusie Agenda nog ontbreekt.
Lees verderWonen
Vervoer
Vrije tijd
Participatie van mensen met een beperking blijft nog steeds achter
De maatschappelijke participatie van mensen met een beperking blijft nog altijd achter bij die van de algemene bevolking. Net als in voorgaande jaren heeft dit met name betrekking op het hebben van betaald werk en geldt dit vooral voor mensen met een verstandelijke beperking. Dit blijkt uit de Participatiemonitor 2023 van het Nivel waarvan de resultaten afgelopen maand zijn gepubliceerd. Om te kunnen participeren is ondersteuning en begeleiding nodig die goed aansluit bij de persoonlijke behoeften en wensen van mensen met een beperking.
Download deze publicatieWonen
Werken
Leren
Vervoer
Vrije tijd
Toegankelijke daguitstapjes met de NS
De Nederlandse Spoorwegen heeft een blog over zeven toegankelijke activiteiten en events uitgebracht die gemakkelijk met de trein te bereiken zijn. Per activiteit wordt beschreven wat er te beleven valt, op welke manieren de toegankelijkheid wordt gewaarborgd en hoe je er met de trein naartoe kunt reizen.
Lees verderVervoer
Vrije tijd
Hoe is het leven met een beperking in 2050?
In opdracht van het ministerie van VWS ontwikkelde het Verwey-Jonker Instituut een toekomstverkenning voor de gehandicaptenzorg. Men onderzocht hoe Nederland er in 2050 uit kan zien en hoe dit het leven van mensen met een beperking kan beïnvloeden. Het onderzoek bestaat uit een literatuurstudie en vier scenario’s, gebaseerd op gesprekken met mensen met beperkingen en experts uit de zorg.
Download deze publicatieWonen
Werken
Leren
Vervoer
Vrije tijd
Goede toegankelijkheid kan kosten besparen
Het VN-verdrag Handicap verplicht gemeenten om de openbare ruimte toegankelijk te maken. Maar dat doen ze nog niet altijd, ziet het Dordtse commissielid Nick Bootsman. Door bij herontwikkeling meteen te kijken naar toegankelijkheid, kunnen gemeenten geld besparen. Dat is temeer van belang omdat in 2026 veel gemeenten worden gedwongen om bezuinigingen door te voeren door de decentralisatie van taken en de herstructurering van het gemeentefonds. Het is daarom van groot belang dat gemeenten efficiënt omgaan met hun geld. Deze opinie is onderdeel van het nummer van VGN Magazine, waarin participatie als thema wordt behandeld.
Download deze publicatieWonen
Vervoer
Vrije tijd
Meer inclusie via de Participatiewet gewenst
Op 16 januari 2025 sprak de vaste Kamercommissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid in haar commissiedebat over de Participatiewet met de daarvoor verantwoordelijke bewindspersonen. De VGN vroeg in een brief aandacht voor de participatie van mensen met een beperking. De VGN wil dat mensen met een beperking onbeperkt mee kunnen doen. Bij voorkeur op passende werkplekken midden in de samenleving - ook al is er (nog) geen sprake van loonwaarde - als opstap naar betaald werk. Belangrijke beleidspunten zijn voor de VGN: maak talentontwikkeling van mensen met een beperking mogelijk, maak werk lonend en zorg in elk regionaal werkcentrum voor een tafel voor Simpel Switchen.
Download deze briefWerken
Risico’s voor ongelijke behandeling bij assessments in selectie- en promotieprocedures
Bedrijven kunnen gebruik maken van assessments om te bepalen of ze een kandidaat wel of niet aannemen en laten doorstromen naar een hogere functie. Is het verstandig om deze assessments in te zetten als je streeft naar een inclusieve organisatie? Anders gezegd: als je wil dat mensen met een migratieachtergrond, maar ook vrouwen (van allerlei culturele achtergronden) en mensen met een beperking goed vertegenwoordigd zijn in alle lagen van je organisatie, is zo’n assessment dan raadzaam? Bestaan er risico’s dat het gebruik van assessments in selectie- en promotieprocedures leidt tot ongelijke behandeling en uitsluiting? Het Kennisplatform Inclusief Samenleven (een programma van het Verwey-Jonker Instituut en Movisie) heeft hiernaar een verkennend literatuuronderzoek uitgevoerd.
Download deze publicatieWerken
De staat van inclusief onderwijs
Hoe inclusief was het hoger onderwijs in 2024? Het Expertisecentrum Inclusief Onderwijs (ECIO) brengt met dit rapport de voortgang en uitdagingen in kaart. De Staat van Inclusief Onderwijs fungeert als thermometer en gids: het toont successen, benoemt knelpunten en biedt aanbevelingen. De huidige editie laat zien dat in het hbo en wo wederom stappen zijn gezet richting een meer toegankelijke en inclusieve leeromgeving. Steeds meer instellingen – inmiddels 78% – hebben het VN-verdrag omarmd en hiervoor een intentieverklaring getekend, en bijna allemaal hebben zij inclusie als speerpunt opgenomen in hun meerjarenvisie (90%).
Download deze publicatieLeren
Sporten voor mensen met een handicap in 2030
Tijdens een landelijke dag op de KNVB Campus in Zeist, op 14 oktober 2024, hebben 56 organisaties uit de (gehandicapten)sport zich verbonden aan de strategie ‘Sporten voor mensen met een handicap vanzelfsprekend in 2030!’. Deze strategie is afgelopen jaar met de betrokken organisaties opgesteld en uitgewerkt. Op zeven thema's worden doelen gesteld die in 2030 moeten zijn bereikt.
Lees verderVrije tijd
Nederland in Europese achterhoede bij inclusie
In de publicatie Inclusion indicators van Inclusion Europe zijn data bijeengebracht over de rechten en inclusie van mensen met verstandelijke beperkingen en hun families in 31 Europese landen. De data werden verzameld door leden van Inclusion Europe (landelijke organisaties van mensen met een verstandelijke beperking en hun families). Zij hadden betrekking op zeven verschillende gebieden. De publicatie bevat een rijkdom aan informatie. De resultaten bevestigen dat Nederland zich als het gaat om inclusie in de achterhoede bevindt. Ons land neemt in de algemene score de 27-ste plaats in, op het gebied werkgelegenheid de 29-ste en op de gebieden recht om onafhankelijk te wonen en onderwijs de 30-ste plaats. Er zijn nog twee aanvullende links naar de resultaten van deze studie: een linknaar de Key findings en naar de samenvattende tabel met de scores van alle landen op de zeven gebieden.
Download deze publicatie Download de publicatie met de Key findings Download de publicatie met de tabel met de scores van alle landen op zeven gebiedenWonen
Werken
Leren
Vervoer
Vrije tijd